Prawo do informacji i planowania rodziny – wokół sprawy prof. Chazana, na przykładzie Zespołu Tunera (cz. II)

Prawo do informacji i planowania rodziny – wokół sprawy prof. Chazana, na przykładzie Zespołu Tunera (cz. II)

Kontynuujemy wątek dot. prawa do informacji o stanie zdrowia swoim i dziecka poczętego oraz problemu odwlekania badań prenatalnych celem uniemożliwienia ewentualnego przerwania ciąży. Przypomnijmy – kilku lekarzy, a także sam szpital, odmówiło pacjentce przerwania ciąży, a wcześniej wydania skierowania na badań prenatalne celem potwierdzenia choroby genetycznej (Zespołu Turnera). Sądy I jak i II instancji uznały, że lekarze nie mieli obowiązku wydać skierowania na badania genetyczne po osiągnięciu przez płód zdolności do życia poza organizmem matki. Dlaczego ? Zdaniem sądów niedopuszczalne już wówczas było przerwanie ciąży. Sądy skorelowały zatem uprawnienie do wykonania badań prenatalnych z prawem do aboracji. Czy słusznie ?

Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego. Jego „optyka” na sprawę była zgoła odmienna.

Skierowanie na badania – na życzenie czy z własnej inicjatywy?

Po pierwsze podkreślił on, że pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia. Odpowiada temu obowiązek lekarzy do udzielania tejże informacji pacjentowi, w sposób przystępny.

Dalej zauważył, że jedynym badaniem, które w sposób pewny może potwierdzić lub wykluczyć istnienie wady genetycznej płodu w postaci Zespołu Turnera, jak również określić w przybliżeniu stopień tej wady, jest genetyczne badanie prenatalne (badanie cytogenetyczne)

Dalej zauważył, że jedynym badaniem, które w sposób pewny może potwierdzić lub wykluczyć istnienie wady genetycznej płodu w postaci Zespołu Turnera, jak również określić w przybliżeniu stopień tej wady, jest genetyczne badanie prenatalne (badanie cytogenetyczne)

Biorąc to pod uwagę zdaniem Sądu Najwyższe każdy z pozwanych lekarzy miał obowiązek wydania z własnej inicjatywy powódce skierowania na takie badanie, poinformowania jej o jego znaczeniu i następstwach zastosowania lub zaniechania a także o możliwych skutkach podejrzewanej wady genetycznej płodu.

Jest to teza słuszna. Pacjent przecież nie jest specjalistą i nie wie/nie musi wiedzieć o możliwych metodach diagnostycznych. Rolą lekarza jest poinformowanie o nich pacjenta, a do tego należy decyzja o skorzystaniu z nich.

Szpitalne procedury

Pozwani lekarze skierowania pacjentce nie wydali, zasłaniając się brakiem promesy z Kasy Chorych i szpitalnymi procedurami. SN podkreślił, że takie okoliczności nie mogą przekreślać ustawowego prawa pacjentki.

Światopogląd i klauzula sumienia

W sprawie podnoszona była klauzula sumienia. SN wskazał, że jeżeli lekarz uważał, iż z przyczyn światopoglądowych nie może wydać skierowania na badanie, powinien on postąpić zgodnie z art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, czyli wskazać realne możliwości uzyskania takiego skierowania od innego lekarza lub w innym zakładzie opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej.

Żaden z lekarzy tego nie uczynił. Jak ustalono – wówczas w żadnej placówce służby zdrowia w miejscowości nie były wykonywane takie badania i była to rzecz powszechnie znana w środowisku. O tym jednakże pacjentki nie poinformowano.

Prawo do badań prenatalnych – z czego wynika i na czym polega jego istota?

Prawo do żądania wydania skierowania na badania prenatalne i możliwość ich przeprowadzenia nie są zatem ograniczone terminem – momentem gdy płód zyskuje zdolność do samodzielnego życia poza organizmem matki.

Co jednak najważniejsze – SN uznał, że prawo do badań cytogenetycznych „nie jest pochodną prawa do legalnego przerwania ciąży, lecz jest konsekwencją wskazanego wyżej prawa kobiety w ciąży do informacji o stanie płodu, jego ewentualnych schorzeniach i wadach oraz możliwościach ich leczenia jeszcze w okresie płodowym. Informacja udzielona wynikami tych badań ma między innymi także przygotować kobietę do przyjścia na świat dziecka chorego lub niepełnosprawnego i podjęcia nad nim właściwej opieki”.

Prawo do żądania wydania skierowania na badania prenatalne i możliwość ich przeprowadzenia nie są zatem ograniczone terminem – momentem gdy płód zyskuje zdolność do samodzielnego życia poza organizmem matki.

Prześlij komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Zobacz również